თირ­კმლე­ბი­სა და სა­შარ­დე გზე­ბის და­ა­ვა­დე­­­ბებ­მა შე­საძ­ლოა და­ა­ზი­ა­ნოს ერ­თი ან ორი­ვე თირ­­კმე­ლი, ერ­თი ან ორი­ვე შარ­დსაწ­ვე­თი, შარ­დის ბუშ­ტი ან შარ­დსა­დე­ნი

თირ­კმლე­ბი­სა და სა­შარ­დე გზე­ბის და­ა­ვა­დე­ბე­ბის სიმ­პტო­მე­ბი და დი­აგ­ნო­ზი

თირ­კმლე­ბი­სა და სა­შარ­დე გზე­ბის და­ა­ვა­დე­­­ბებ­მა შე­საძ­ლოა და­ა­ზი­ა­ნოს ერ­თი ან ორი­ვე თირ­­კმე­ლი, ერ­თი ან ორი­ვე შარ­დსაწ­ვე­თი, შარ­დის ბუშ­ტი ან შარ­დსა­დე­ნი.

სიმ­პტო­მე­ბი
სა­შარ­დე გზე­ბის ზო­გი­ერ­თი და­ა­ვა­დე­ბა იშ­ვი­ა­თად იწ­ვევს სიმ­პტო­მებს მა­ნამ, სა­ნამ ძა­ლი­ან არ გაღ­რმავ­დე­ბა. ასე­თი და­ა­ვა­დე­ბე­ბი­ა: თირ­კმლე­ბის უკ­მა­რი­სო­ბა, სიმ­სივ­ნე­ე­ბი და კენ­ჭე­ბი, თუ ისი­ნი არ უშ­ლის ხელს შარ­დის დი­ნე­ბას, აგ­რეთ­ვე, ზო­გი ნაკ­ლე­ბად მძი­მე ინ­ფექ­ცი­ა.
ზოგ­ჯერ სიმ­პტო­მე­ბი ვლინ­დე­ბა, მაგ­რამ იმ­დე­ნად ზო­გა­დი­ა, რომ ექი­მის­თვის ძნე­ლია მა­თი თირ­კმელ­თან და­კავ­ში­რე­ბა. მა­გა­ლი­თად, შე­უძ­ლოდ ყოფ­ნა ან უმა­დო­ბა, ან გუ­ლის­რე­ვა, ან გავ­რცე­ლე­ბუ­ლი ქა­ვი­ლი შე­საძ­ლოა თირ­კმლე­ბის ქრო­­ნი­კუ­ლი უკ­მა­რი­სო­ბის ერ­თა­დერ­თი სიმ­პტო­მი იყოს. მო­ხუ­ცებ­ში ინ­ფექ­ცია ან თირ­კმლე­ბის უკ­მა­რი­სო­ბა პირ­ვე­ლად ცნო­ბი­ე­რე­ბის მოშ­ლით შე­იძ­ლე­ბა გა­მოვ­ლინ­დეს. სიმ­პტო­მე­ბი, რომ­ლე­ბიც უფ­რო მე­ტად მი­ა­ნიშ­ნებს თირ­კმლე­ბის ან სა­შარ­დე გზე­ბის პრობ­ლე­მებ­ზე, შემ­დე­გი­ა: ტკი­ვი­ლი წე­ლის არე­ში, ქვე­და კი­დუ­რე­ბის შე­შუ­პე­ბა და შარ­დვის გა­მო­ყო­ფის დარ­ღვე­ვე­ბი.

წვა ან ტკი­ვი­ლი შარ­დვი­სას
მო­შარ­დვის დროს ტკი­ვი­ლი ან წვა (დი­ზუ­რი­ა) შე­საძ­ლოა იგ­რძნო­ბო­დეს შარ­დსა­დე­ნის გა­რე­თა ხვრე­ლის მი­და­მო­ში ან, უფ­რო იშ­ვი­ა­თად, შარ­დის ბუშ­ტის არე­ში (მენ­ჯში, მუც­ლის ქვე­და ნა­წილ­ში, ბოქ­ვე­ნის ძვლის ზე­მოთ). ზოგ­ჯერ ქა­ლებ­ში შარ­დვი­სას ტკი­ვი­ლი ან წვა მა­ში­ნაც არის, რო­ცა სა­შოს ან მი­სი მიმ­დე­ბა­რე არის ინ­ფექ­ცია ან ან­თე­ბა, ანუ ვულ­ვო­ვა­გი­ნი­ტია გა­მო­ხა­ტუ­ლი.

მი­ზე­ზე­ბი
დი­ზუ­რია გავ­რცე­ლე­ბუ­ლი პრობ­ლე­მა­ა, გან­სა­კუთ­რე­ბით ზრდას­რუ­ლი ასა­კის ქა­ლებს შო­რის. მი­სი მი­ზე­ზი ხში­რად სა­შარ­დე გზე­ბის ინ­ფექ­ცი­ა­ა, მა­გა­ლი­თად, ცის­ტი­ტი ან ურეთ­რი­ტი. თუმ­ცა, დი­ზუ­რია შე­საძ­ლოა აწუ­ხებ­დეს ნე­ბის­მი­ე­რი ასა­კის მა­მა­კაცს ან ქალს, მაგ­რამ ინ­ფექ­ცი­ით გა­მოწ­ვე­უ­ლი არ იყოს.
შე­ფა­სე­ბა
ექი­მე­ბი ზოგ­ჯერ მი­ზეზს და­ახ­ლო­ე­ბით ხვდე­ბი­ან იმის მი­ხედ­ვით, თუ სად არის ეს შეგ­რძნე­ბა ყვე­ლა­ზე მე­ტად გა­მო­ხა­ტუ­ლი. მა­გა­ლი­თად, თუ წვა ან ტკი­ვი­ლი ყვე­ლა­ზე ძლი­ე­რია ბოქ­ვე­ნის ძვლის ზე­მოთ, მა­შინ შარ­დის ბუშ­ტის ინ­ფექ­ცია – ცის­ტი­ტია სა­ვა­რა­უ­დო. ქა­ლე­ბი, რომ­ლებ­საც ხში­რად აქვთ ეს პრობ­ლე­მა, ზოგ­ჯერ სიმ­პტო­მე­ბის გა­მოვ­ლე­ნის­თა­ნა­ვე ხვდე­ბი­ან, რომ მო­რი­გი გამ­წვა­ვე­ბაა მო­სა­ლოდ­ნე­ლი. თუ შეგ­რძნე­ბა შარ­დსა­დე­ნის გა­რე­თა ხვრელ­თა­ნაა ყვე­ლა­ზე მკვეთ­რი, მი­ზე­ზი შე­იძ­ლე­ბა შარ­დსა­დე­ნის ან­თე­ბა – ურეთ­რი­ტი იყოს. მა­მა­კა­ცებს შო­რის პე­ნი­სი­დან გა­მო­ნა­დე­ნის მი­ზე­ზი ხში­რად ურეთ­რი­ტი­ა. თუ წვა ძი­რი­თა­დად სა­შოს მი­და­მო­ში იგ­რძნო­ბა და ქალს გა­მო­ნა­დე­ნიც აქვს, ვა­გი­ნი­ტია სა­ვა­რა­უ­დო.
გა­სინ­ჯვამ შე­საძ­ლოა გა­მო­ავ­ლი­ნოს დი­ზუ­რი­ის გა­მომ­წვე­ვი და­ა­ვა­დე­ბა. მა­გა­ლი­თად, შე­იძ­ლე­ბა და­დას­ტურ­­დეს გა­მო­ნა­დე­ნის არ­სე­ბო­ბა, სა­შოს ან გა­რე­თა სას­ქე­­სო ორ­გა­ნო­ე­ბის (ვულ­ვა) ან­თე­ბა და ატ­რო­ფი­ა, რაც ვულ­­ვო­ვა­გი­ნი­ტის ნი­შა­ნი­ა. გა­დი­დე­ბუ­ლი წი­ნამ­დე­ბა­რე ჯი­რ­­კვა­ლი მი­სი კე­თილ­თვი­სე­ბი­ა­ნი ჰი­პერ­პლა­ზი­ის და­მა­დას­ტუ­რე­ბე­ლი შე­იძ­ლე­ბა იყოს. სა­თეს­ლე და­ნა­მა­ტის ან სა­თეს­ლე ჯირ­კვლე­ბის მტკივ­ნე­უ­ლო­ბა შე­საძ­ლოა ეპი­დი­დი­მო­ორ­ქი­ტით იყოს გა­მოწ­ვე­უ­ლი, წი­ნამ­დე­ბა­რე ჯირ­კვლის მტკივ­ნე­უ­ლო­ბა – პროს­ტა­ტი­ტით.
ექი­მე­ბი ყო­ველ­თვის ვერ თან­ხმდე­ბი­ან და­მა­­ტე­ბი­თი გა­მოკ­ვლე­ვე­ბის სა­ჭი­რო­ე­ბა­ზე. ზო­გი მათ­გა­ნი უბ­რა­ლოდ მკურ­ნა­ლობს ზრდას­რულ ქა­ლებს, რომ­ლებ­საც ცის­ტი­ტის და­მა­ხა­სი­ა­თე­ბე­­ლი სიმ­პტო­მე­ბი აქვთ. ზო­გი გა­მოკ­ვლე­ვებს უნიშ­ნავს ყვე­ლას ან მათ, ვი­სი დი­აგ­ნო­ზიც გარ­კვე­უ­ლი არ არის. ამ დროს, რო­გორც წე­სი, პირ­ვე­ლად შარ­დის ანა­ლი­ზი კეთ­დე­ბა. ხში­რად სა­ჭი­რო ხდე­ბა შარ­დში მიკ­რო­ბუ­ლი კულ­ტუ­რის შეს­წავ­ლა ინ­ფექ­ცი­ის გა­მომ­წვე­ვი მიკ­რო­ორ­გა­ნიზ­მის და­სად­გე­ნად და ეფექ­ტუ­რი ან­ტი­ბი­ო­ტი­კე­ბის შე­სარ­ჩე­ვად. ქა­ლებ­ში სა­შო­დან გა­მო­ნა­დე­ნის ნაცხ­საც იღე­ბენ და მიკ­როს­კო­პით სწავ­ლო­ბენ. გარ­და ამი­სა, უნ­და დად­გინ­დეს, იმ მა­მა­კა­ცებს და ქა­ლებს, რომ­ლებ­საც შარ­დსა­დე­ნი­დან გა­მო­ნა­დე­ნი აწუ­ხებთ, ხომ არა აქვთ გო­ნო­რეა ან ქლა­მი­დი­­ოზი.

მკურ­ნა­ლო­ბა
უპირ­ვე­ლე­სად პრობ­ლე­მის მი­ზეზ­ზე ზე­მოქ­მე­დე­ბაა სა­ჭი­რო. ხში­რად მი­ზე­ზი ინ­ფექ­ციაა და მკურ­ნა­ლო­ბა ადა­­მი­ანს 1-2 დღე­ში ჰგვრის შვე­ბას. თუ დი­ზუ­რია ძა­ლი­ან მკვეთ­რი­ა, პირ­ვე­ლი ორი დღის გან­მავ­ლო­ბა­ში ექიმ­მა შე­იძ­ლე­ბა ფე­ნა­ზო­პი­რი­დი­ნი და­ნიშ­ნოს დის­კომ­ფორ­ტის მო­სახ­სნე­ლად. ეს მე­დი­კა­მენ­ტი შარდს მო­წი­თა­ლო-­ნა­რინ­ჯის­ფრად ღე­ბავს.

ტკი­ვი­ლი წე­ლის არე­ში
თირ­კმლე­ბის და­ა­ვა­დე­ბე­ბით გა­მოწ­ვე­უ­ლი ტკი­ვი­ლი, რო­გორც წე­სი, გვერ­დის, წე­ლის არე­ში ან კუ­დუ­სუ­ნის ზე­მოთ იგ­რძნო­ბა. ზოგ­ჯერ იგი მუც­ლის შუა ნა­წი­ლის­კენ გა­და­ე­ცე­მა. ტკი­ვილს თირ­კმლე­ბის გა­რე­დან მფა­რა­ვი კაფ­სუ­ლის და­ჭიმ­ვა იწ­ვევს, რაც, თა­ვის მხრივ, ამა თუ იმ და­ა­ვა­დე­ბი­სას თირ­კმლე­ბის სწრა­ფად შე­შუ­პე­ბის გა­მო ხდე­ბა. ძლი­ერ ტკი­ვილს ხში­რად გუ­ლის­რე­ვა და ღე­ბი­ნე­ბა ახ­ლავს თან.
მი­ზე­ზე­ბი
თირ­კმლე­ბის კენ­ჭი აუ­ტა­ნელ ტკი­ვილს იწ­ვევს, რო­ცა და­იძ­ვრე­ბა და შარ­დსაწ­ვეთ­ში გა­და­დის. კენ­ჭის მოძ­რა­ო­ბის სა­პა­სუ­ხოდ შარ­დსაწ­ვე­თი იკუმ­შე­ბა და ადა­მი­ა­ნი ძლი­ერ, ჭვა­ლის­მაგ­ვარ ტკი­ვილს გრძნობს (თირ­კმლე­ბის ან შარ­დსაწ­ვე­თის კო­ლი­კა) გვერ­დში და წელ­ში, ხში­რად სა­ზარ­დულ­ში ან სა­თეს­ლე ჯირ­კვლებ­ში გა­და­ცე­მით. ტკი­­ვი­ლი მოვ­ლი­თი ხა­სი­ა­თი­სა­ა. ის შე­იძ­ლე­ბა გა­გ­­რძელ­დეს 20-დან 60 წუ­თამ­დე და შემ­დეგ გაქ­რეს. ტკი­ვი­ლი ყუჩ­დე­ბა და აღარ გრძელ­დე­ბა, თუ შარ­დ­სა­წ­ვე­თი მო­დუნ­და ან კენ­ჭი შარ­დის ბუშ­ტში გა­და­ვი­და.
თირ­კმლე­ბის ინ­ფექ­ცია (პი­ე­ლო­ნეფ­რი­ტი) ამ ორ­გა­ნოს შე­შუ­პე­ბას იწ­ვევს, რაც ჭი­მავს კაფ­სუ­ლას და პა­ცი­ენ­ტი მუდ­მივ, მღრღნელ ტკი­ვილს გრძნობს. თირ­კმლე­ბის სიმ­სივ­ნე­ე­ბი, რო­გორც წე­სი, არ იწ­ვევს ამ შეგ­რძნე­ბას, სა­ნამ ძა­ლი­ან დი­დი ზო­მი­სა არ გახ­დე­ბა.
წე­ლის ტკი­ვი­ლის სხვა მი­ზე­ზე­ბი­ა: თირ­კმლე­ბის ან ნაწ­ლა­ვის სის­ხლით მო­მა­რა­გე­ბის მწვა­ვე მოშ­ლა, აორ­ტის ანევ­რიზ­მა გამ­სკდა­რი ან, ზოგ­ჯერ, გას­კდო­მის გა­რე­შე, ხერ­ხემ­ლის ან ზურ­გის ტვი­ნის ნერ­ვე­ბის და­ა­ვა­დე­ბე­ბი, კუნ­თე­ბის ან ძვლე­ბის და­ზი­ა­ნე­ბე­ბი და მუც­ლის ღრუს უკა­ნა ნა­წი­ლის (რეტ­რო­პე­რი­ტო­ნე­უ­მი) სიმ­სი­ვნეე­ბი.

შე­ფა­სე­ბა და მკურ­ნა­ლო­ბა
სიმ­პტო­მე­ბის შე­ფა­სე­ბი­სა და პა­ცი­ენ­ტის გა­სინ­ჯვის შემ­დეგ ექი­მი ხში­რად შარ­დის ანა­ლიზს ნიშ­ნავს. ამ კვლე­ვის შე­დე­გით დგინ­დე­ბა, არის თუ არა შარ­დში სის­ხლის წი­თე­ლი უჯ­რე­დე­ბი ან ჭარ­ბი რა­ო­დე­ნო­ბით თეთ­რი უჯ­რე­დე­ბი, რაც ინ­ფექ­ცი­ას ხდის სა­ვა­რა­უ­დოს. სა­ჭი­რო­ე­ბი­სას შე­საძ­ლოა შარ­დში მიკ­რო­ბუ­ლი კულ­ტუ­რის შეს­წავ­ლა. თუ ადა­მი­ანს ძა­ლი­ან ძლი­ე­რი, შე­ტე­ვითი ხა­სი­ა­თის ტკი­ვი­ლი აქვს (ჭვა­ლი) და შარ­დში სის­ხლი აღ­მოჩ­ნდე­ბა, დი­დი ალ­ბა­თო­ბით მი­ზე­ზი თირ­კმლე­ბის კენ­ჭო­ვა­ნი და­ა­ვა­დე­ბა­ა. თუ ტკი­ვი­ლი შე­და­რე­ბით სუს­ტი­ა, თა­ნა­ბა­რი, აღი­ნიშ­ნე­ბა მტკივ­ნე­უ­ლო­ბა რო­მე­ლი­მე თირ­კმლის საპ­რო­ექ­ციო არე­ზე ხე­ლის მსუ­ბუ­ქად დარ­ტყმი­სას, მა­ღა­ლი ტემ­პე­რა­ტუ­რა და სის­ხლის თეთ­რი უჯ­რე­დე­ბის რა­ო­დე­ნო­ბის სი­ჭარ­ბე შარ­დში, სა­ვა­რა­უ­დო დი­აგ­ნო­ზი.

სიმ­პტო­მე­ბის შე­ფა­სე­ბი­სა და პა­ცი­ენ­ტის გა­სინ­ჯვის შემ­დეგ ექი­მი ხში­რად შარ­დის ანა­ლიზს ნიშ­ნავს. ამ კვლე­ვის შე­დე­გით დგინ­დე­ბა, არის თუ არა შარ­დში სის­ხლის წი­თე­ლი უჯ­რე­დე­ბი ან ჭარ­ბი რა­ო­დე­ნო­ბით თეთ­რი უჯ­რე­დე­ბი, რაც ინ­ფექ­ცი­ას ხდის სა­ვა­რა­უ­დოს. სა­ჭი­რო­ე­ბი­სას შე­საძ­ლოა შარ­დში მიკ­რო­ბუ­ლი კულ­ტუ­რის შეს­წავ­ლა. თუ ადა­მი­ანს ძა­ლი­ან ძლი­ე­რი, შე­ტე­ვითი ხა­სი­ა­თის ტკი­ვი­ლი აქვს (ჭვა­ლი) და შარ­დში სის­ხლი აღ­მოჩ­ნდე­ბა, დი­დი ალ­ბა­თო­ბით მი­ზე­ზი თირ­კმლე­ბის კენ­ჭო­ვა­ნი და­ა­ვა­დე­ბა­ა. თუ ტკი­ვი­ლი შე­და­რე­ბით სუს­ტი­ა, თა­ნა­ბა­რი, აღი­ნიშ­ნე­ბა მტკივ­ნე­უ­ლო­ბა რო­მე­ლი­მე თირ­კმლის საპ­რო­ექ­ციო არე­ზე ხე­ლის მსუ­ბუ­ქად დარ­ტყმი­სას, მა­ღა­ლი ტემ­პე­რა­ტუ­რა და სის­ხლის თეთ­რი უჯ­რე­დე­ბის რა­ო­დე­ნო­ბის სი­ჭარ­ბე შარ­დში, სა­ვა­რა­უ­დო დი­აგ­ნო­ზი თირ­კმლე­ბის ინ­ფექ­ცი­ა­ა. თუ ექი­მი კენ­ჭის არ­სე­ბო­ბას ვა­რა­უ­დობს, რო­გორც წე­სი, კომ­პი­უ­ტე­რულ­-ტო­მოგ­რა­ფი­უ­ლი კვლე­ვა ტარ­დე­ბა, რა­თა ზუს­ტად გა­ნი­საზღ­ვროს კენ­ჭის ზო­მა და მდე­ბა­რე­ო­ბა, ასე­ვე ის, თუ რამ­დე­ნად უშ­ლის ის ხელს შარ­დის დი­ნე­ბას. ინ­ტრა­ვე­ნუ­რი სა­კონ­ტრას­ტო ნივ­თი­ე­რე­ბა სა­ჭი­რო არ არის კომ­პი­უ­ტე­რუ­ლი ტო­მოგ­რა­ფი­ის ჩა­სა­ტა­რებ­ლად. თუ ტკი­ვი­ლის მი­ზე­ზი გა­ურ­კვე­ვე­ლი­ა, შე­საძ­ლოა იგი­ვე გა­მოკ­ვლე­ვა ჩა­ტარ­დეს კონ­ტრას­ტუ­ლი ნივ­თი­ე­რე­ბით ან სხვა კვლე­ვა და­ი­ნიშ­ნოს.
სა­ჭი­როა დად­გე­ნი­ლი და­ა­ვა­დე­ბის მკურ­ნა­ლო­ბა. სა­შუ­ა­ლო სიძ­ლი­ე­რის ტკი­ვი­ლი შე­იძ­ლე­ბა გა­ყუჩ­დეს აცე­ტა­მი­ნო­ფე­ნის ან არას­ტე­რო­ი­დუ­ლი ან­თე­ბის სა­წი­ნა­აღ­მდე­გო სა­შუ­ა­ლე­ბე­ბის (ა­ასს) მი­ღე­ბის შემ­დეგ. კენ­ჭით გა­­მოწ­ვე­უ­ლი ტკი­ვი­ლი შე­იძ­ლე­ბა ძა­ლი­ან ძლი­ე­რი იყოს და ინ­­ტრა­ვე­ნუ­რი ოპი­ო­ი­დე­ბის გა­მო­ყე­ნე­ბა გახ­დეს სა­ჭი­რო.

შე­შუ­პე­ბა
შე­შუ­პე­ბას ქსო­ვი­ლებ­ში სითხ­ის დაგ­რო­ვე­ბა იწ­ვევს. მას, შე­სა­ბა­მი­სად, წო­ნის მა­ტე­ბაც შე­იძ­ლე­ბა ახ­ლდეს თან. შე­შუ­პე­ბა ხში­რად ყვე­ლა­ზე მე­ტად შე­სამ­ჩნე­ვია კო­ჭებ­სა და ტერ­ფებ­ზე, მაგ­რამ, შე­იძ­ლე­ბა აღი­ნიშ­ნოს მუ­ცელ­ზე, წელ­ზე, ხე­ლებ­სა და სა­ხე­ზე. თუ შე­შუ­პე­ბა ძა­ლი­ან მკვეთ­რი­ა, შე­იძ­ლე­ბა სითხე ფილ­ტვებ­შიც დაგ­როვ­დეს და სუნ­თქვის გაძ­ნე­ლე­ბა გა­მო­იწ­ვი­ოს.
მი­ზე­ზე­ბი
შე­შუ­პე­ბა შე­იძ­ლე­ბა მა­შინ გან­ვი­თარ­დეს, რო­ცა თირ­კმლე­ბი ვე­ღარ გა­მო­ყოფს ორ­გა­ნიზ­მი­დან ზედ­მეტ ნატ­რი­უმ­სა და წყალს, მა­გა­ლი­თად, თირ­კმლე­ბის უკ­მა­რი­სო­ბის დროს. შე­შუ­პე­ბის მი­ზე­ზი თირ­კმლე­ბის ისე­თი და­ა­ვა­დე­ბაც შე­იძ­ლე­ბა იყოს, რო­მე­ლიც სის­ხლი­დან დი­დი რა­ო­დე­ნო­ბით ცი­ლის (გან­სა­კუთ­რე­ბით ალ­ბუ­მი­ნის) და­კარ­გვას იწ­ვევს შარ­დთან ერ­თად (ე.წ. ნეფ­რო­ზუ­ლი სინ­დრო­მი). თუ სის­ხლში ალ­ბუ­მი­ნის დო­ნე ძა­ლი­ან დაქ­ვე­ით­და, სითხე სის­ხლძარ­ღვე­ბი­დან ქსო­ვი­ლებ­ში გა­და­ი­ნაც­ვლებს და შე­შუ­პე­ბა ვი­თარ­დე­ბა.
სხვა და­ა­ვა­დე­ბებ­საც შე­უძ­ლია შე­შუ­პე­ბის გა­მოწ­ვე­­­ვა. გუ­ლის უკ­მა­რი­სო­ბის დროს, რო­ცა გუ­ლი ვე­ღარ გა­­­და­­­ტუმ­ბავს სის­ხლის საკ­მა­რის რა­ო­დე­ნო­ბას, მის­გან წა­­მო­­სუ­ლი სიგ­ნა­ლის სა­პა­სუ­ხოდ თირ­კმლე­ბი აკა­ვებს მა­­რილ­სა და წყალს და ისი­ნი ქსო­ვი­ლებ­ში გროვ­დე­ბა. ღვიძ­ლის შორ­სწა­სუ­ლი და­ა­ვა­დე­ბე­ბის დრო­საც იგი­ვე ხდე­ბა – ღვიძ­ლი­დან წა­მო­სუ­ლი სიგ­ნა­ლის სა­პა­სუ­ხოდ თირ­კმლე­ბი აკა­ვებს მა­რილ­სა და წყალს. შე­შუ­პე­­ბა ძლი­ერ­დე­ბა სის­ხლში ცი­ლის შემ­ცვე­ლო­ბის და­ქ­­ვე­ი­თე­ბის გა­მოც, ვი­ნა­ი­დან ეს უკა­ნას­კნე­ლი ხელს უწყ­ობს სითხ­ის გა­ჟონ­ვას ქსო­ვი­ლებ­ში. თუ მხო­­ლოდ ერ­თი კი­დუ­რია შე­შუ­პე­ბუ­ლი, სა­ვა­რა­უ­დო­ა, რომ მი­ზე­ზი ამა­ვე კი­დურ­ში არ­სე­ბუ­ლი პრობ­ლე­მაა (თრომ­ბი ვე­ნა­ში ან ტრავ­მა) და არა თირ­კმლე­ბის, ღვიძ­ლის ან გუ­ლის და­ა­ვა­დე­ბა.
შე­ფა­სე­ბა და მკურ­ნა­ლო­ბა
ექი­მე­ბი შე­შუ­პე­ბის არ­სე­ბო­ბა­სა და ხა­რისხს პა­ცი­ენ­ტის წვივ­ზე თი­თის და­ჭე­რით არ­კვე­ვენ; თუ თი­თის მო­ცი­ლე­ბის შემ­დეგ კან­ზე ჩა­ნაჭ­დე­ვი დარ­ჩა, ეს იმი­ს მაჩ­ვე­ნე­ბე­ლი­ა, რომ ქსო­ვი­ლებ­ში ზედ­მე­ტი სითხეა დაგ­რო­ვე­ბუ­ლი. სხვა სიმ­პტო­მე­ბი­სა და გა­სინ­ჯვის შე­დე­გე­ბის მი­ხედ­ვით გა­ნი­საზღ­ვრე­ბა შე­შუ­პე­ბის გა­მომ­წვე­ვი მი­ზე­ზი – თირ­კმლე­ბის, ღვიძ­ლი­სა ან გუ­ლის და­ა­ვა­დე­ბა. თირ­კმლე­ბი­სა და ღვიძ­ლის ფუნ­ქცი­ის შე­სა­ფა­სებ­ლად ტარ­დე­ბა შარ­დი­სა და სის­ხლის ანა­ლი­ზე­ბი. თუ გუ­ლის უკ­მა­რი­სო­ბაა სა­ვა­რა­უ­დო, გულ­მკერ­დის რენ­ტგე­ნით გა­მოკ­ვლე­ვაა სა­ჭი­რო, ზოგ­ჯერ ექო­კარ­დი­ოგ­რა­ფი­აც. ნეფ­რო­ზუ­ლი სინ­დრო­მის არ­სე­ბო­ბის და­სა­დას­ტუ­რებ­ლად გან­ისაზღ­ვრე­ბა შარ­დთან ერ­თად და­კარ­გუ­ლი ცი­ლის რა­ო­დე­ნო­ბა, რის­თვი­საც იან­გა­რი­შე­ბა შა­რ­დის გან­საზღ­ვრულ ულუ­ფა­ში ცი­ლის სა­ერ­თო რა­ო­დე­ნო­ბის მაჩ­ვე­ნებ­ლის შე­ფარ­დე­ბა კრე­ა­ტი­ნი­ნის შემ­ცვე­ლო­ბის მაჩ­ვე­ნე­ბელ­თან.
თუ შე­საძ­ლე­ბე­ლი­ა, არ­სე­ბუ­ლი და­ა­ვა­დე­ბის მკურ­ნა­ლო­ბაა სა­ჭი­რო. შე­შუ­პე­ბა ხში­რად მცირ­დე­ბა ან ალაგ­დე­ბა შარ­დმდე­ნი სა­შუ­ა­ლე­ბის გა­მო­ყე­ნე­ბით, თუ თირ­კმლე­ბი კარ­გად ფუნ­ქცი­ო­ნი­რებს. თირ­კმლე­ბის ფუნ­ქცი­ის დაქ­ვე­ი­თე­ბის ან სითხ­ის ფილ­ტვებ­ში დაგ­რო­ვე­ბის შემ­თხვე­ვა­ში პა­ცი­ენტს შე­იძ­ლე­ბა დი­ა­ლი­ზი დას­ჭირ­დეს.
შარ­დის მო­ცუ­ლო­ბის გაზ­რდა
ადა­მი­ა­ნე­ბის უმ­რავ­ლე­სო­ბა დღე­ში და­ახ­ლო­ე­ბით 4-6-ჯერ შარ­დავს, ძი­რი­თა­დად დღი­სით. ნორ­მა­ში მოზ­რდი­ლი ადა­მი­ა­ნი დღე-­ღა­მე­ში 700 მი­ლი­ლიტ­რი­დან 2 ლიტ­რამ­დე შარდს გა­მოჰ­ყოფს, ჩვი­ლი – 250 მლ-ს. შარ­დის გა­მო­ყო­ფის მო­მა­ტე­ბა გუ­ლის­ხმობს, ერ­თი მხრივ, გა­მო­ყო­ფი­ლი შარ­დის მო­ცუ­ლო­ბის გაზ­რდას, მე­ო­რე მხრივ, ნორ­მა­ლურ მო­ცუ­ლო­ბას, მაგ­რამ მო­შარ­დვის სუ­რ­ვი­ლის გახ­ში­რე­ბას (გახ­ში­რე­ბუ­ლი შარ­დვა).
მი­ზე­ზე­ბი
გაზ­რდი­ლი მო­ცუ­ლო­ბა: ჭარ­ბი რა­ო­დე­ნო­ბით შარ­დი წარ­მო­იქ­მნე­ბა: დი­დი რა­ო­დე­ნო­ბით სითხ­ის და­ლე­ვის (პო­ლი­დიფ­სი­ა), შარ­დმდე­ნი მე­დი­კა­მენ­ტე­ბის ან შარ­დმდე­ნი მოქ­მე­დე­ბის მქო­ნე ნივ­თი­ე­რე­ბე­ბის (ალ­კო­ჰო­ლი, კო­ფე­ი­ნი) მი­ღე­ბის, სის­ხლში შაქ­რის შემ­ცვე­ლო­ბის მა­ღა­ლი დო­ნის შე­დე­გად (მა­გა­ლი­თად შაქ­რი­ა­ნი დი­ა­ბე­ტი­სას). უშაქ­რო დი­ა­ბე­ტი იშ­ვი­ა­თი და­ა­ვა­დე­ბა­ა, რო­მელ­საც შარ­დის მო­ცუ­ლო­ბის გაზ­რდა ახა­სი­ა­თებს ტვი­ნის ან­ტი­დი­უ­რე­ზუ­ლი ჰორ­მო­ნის (ი­გი­ვე ვა­ზოპ­რე­სი­ნი) მოქ­მე­დე­ბის დარ­ღვე­ვის გა­მო. ეს ნივ­თი­ე­რე­ბა ეხ­მა­რე­ბა თირ­კმელს სითხ­ის უკუ­შე­წო­ვა­ში. თუ იგი ძა­ლი­ან მცი­რე რა­ო­დე­ნო­ბით გა­მო­მუ­შავ­დე­ბა ან თირ­კმე­ლი მას­ზე სა­თა­ნა­დოდ არ რე­ა­გი­რებს, შარ­დის მო­ცუ­ლო­ბა იზ­რდე­ბა.
გახ­ში­რე­ბუ­ლი შარ­დვა: მო­შარ­დვის სურ­ვი­­ლის გა­ხ­­ში­რე­ბა შარ­დის სადღ­ე­ღა­მი­სო მოცუ­ლო­­ბის გაზ­რდის გა­­რე­­შე შე­იძ­ლე­ბა გა­მო­იწ­ვი­ოს შარ­დის ბუშ­ტის გა­ღი­ზი­ა­ნე­­ბამ ან მას­ზე ზე­წო­ლამ. გა­ღი­ზი­ა­ნე­ბის ყვე­ლა­ზე ხში­რი მი­ზე­ზი სა­შარ­დე გზე­ბის ინ­ფექ­ციაა (სგი). უფ­რო იშ­ვი­ა­თად გა­მომ­წვე­ვი შე­იძ­ლე­ბა იყოს შარ­დის ბუშ­ტის სიმ­სივ­ნე ან სხვა წარ­მო­ნაქ­მნი (საშ­ვი­ლოს­ნოც კი, ორ­სუ­ლო­ბის დროს), რო­მე­ლიც შარ­დის ბუშტს გა­რე­დან აწ­ვე­ბა, ამ­ცი­რებს მის ტე­ვა­დო­ბას და იწ­ვევს მო­შარ­დვის სურ­ვი­ლის გახ­ში­რე­ბას. შარ­დის ბუშ­ტის ბო­ლომ­დე დაც­ლის გაძ­ნე­ლე­ბა ნა­წი­ლობ­რი­ვი დახ­შო­ბის გა­მო (ხში­რად, გა­დი­დე­ბუ­ლი წი­ნამ­დე­ბა­რე ჯირ­კვლის გა­დი­დე­ბის გა­მო), ასე­ვე შე­იძ­ლე­ბა იყოს ხში­რი შარ­დვის მი­ზე­ზი.

შე­ფა­სე­ბა და მკურ­ნა­ლო­ბა
ექი­მი და­ინ­ტე­რეს­დე­ბა, იღებს თუ არა ადა­მი­ა­ნი შარ­დმდენ სა­შუ­ა­ლე­ბებს. ტკი­ვი­ლი ან წვა შარ­დვი­სას ინ­ფექ­ცი­ის არ­სე­ბო­ბა­ზე ბა­დებს ეჭვს. მა­მა­კა­ცებ­ში ექი­მი წი­ნამ­დე­ბა­რე ჯირ­კვალს გა­სინ­ჯავს ხელ­თათ­მნი­ა­ნი, ლუბ­რი­კან­ტი­ა­ნი თი­თით, სწო­რი ნაწ­ლა­ვი­დან. თუ ჯირ­კვა­ლი გა­დი­დე­ბუ­ლი­ა, ექი­მი და­ნიშ­ნავს სის­ხლის ანა­ლიზს (პროს­ტატ­სპე­ცი­ფი­კური ან­ტი­გე­ნი) და ზოგ­ჯერ წი­ნამ­დე­ბა­რე ჯირ­კვლის ულ­ტრაბ­გე­რით კვლე­ვა­საც. რო­გორც წე­სი, შარ­დი მოწ­მდე­ბა მას­ში გლუ­კო­ზის (ეჭ­ვი შაქ­რი­ან დი­ა­ბეტ­ზე) ან ბაქ­ტე­რი­ე­ბი­სა და სის­ხლის თეთ­რი უჯ­რე­დე­ბის ჭარ­ბი რა­ო­დე­ნო­ბის (ეჭ­ვი სა­შარ­დე გზე­ბის ინ­ფექ­ცი­ა­ზე) არ­სე­ბო­ბა­ზე. თუ­კი მი­ზე­ზი კვლავ გა­ურ­კვე­ვე­ლი­ა, ექიმ­მა შე­იძ­ლე­ბა სა­ჭი­როდ ჩათ­ვა­ლოს სის­ხლსა და შარ­დში ელექ­ტრო­ლი­ტე­ბის შემ­ცვე­ლო­ბის გან­საზღ­ვრა, თირ­კმლე­ბის, შარ­დსაწ­ვე­­თე­ბის ან შარ­დის ბუშ­ტის გა­მო­სა­ხუ­ლე­ბი­თი კვლე­ვე­ბის ჩა­ტა­რე­ბა (კომ­პი­უ­ტე­რუ­ლი ტო­მოგ­რა­ფი­ა, ულ­ტრაბ­გე­რი­თი კვლე­ვა, მაგ­ნი­ტურ­-რე­ზო­ნან­სუ­ლი ტო­მოგ­რა­ფი­ა).
მკურ­ნა­ლო­ბის მი­ზა­ნია გა­მომ­წვე­ვი მი­ზე­ზის აღ­მოფ­ხრა.