C ჰეპატიტი | ის, რაც უნდა ვიცოდეთ

ჰეპატიტის C როგორ ვრცელდება, რა სიმპტომები ახასიათებს, როგორ დავიცვათ თავი, რა ლაბორატორიული გამოკვლვები ტარდება. 

ჰეპატიტი C ღვიძლის დაავადებაა, რომელსაც იწვევს C ჰეპატიტის ვირუსი. გავცელებულია მთელ მსოფლიოში ავადდებიან ქალებიც და მამაკაცებიც. მიმდინარეობს ყოველგვარი კლინიკური სიმპტომის გარეშე. 

ხშირად დაავადებას თან სდევს ზოგადი კლინიკური ნიშნები: საერთო სისუსტე, გრიპის მსგავსი სიმპტომები, დისკომფორტი მუცლის არეში, დეპრესია, უხასიათობა, ზოგადი აღგზნებადობა.

C ჰეპატიტს ხშირად “ჩუმ მკვლელს” უწოდებენ.

დაავადებას საწყის ეტაპზე გამოხატული სიმპტომები არ ახასიათებს და უმეტეს შემთხვევაში, გვიან სტადიამდე უსიმპტომოდ მიმდინარეობს.

დიაგნოსტიკის გარეშე კი მისი გამოვლენა შეუძლებელია.

შემოწმება ყოველ 6 თვეში ერთხელ არის საჭირო!

როგორ ხდება ინფიცირება

 ინფიცირება ხდება ინფიცირებულის სისხლით დაბინძურებული მასალის სხვა ორგანიზმში მოხვედრით, იშვიათად სქესობრივი გზითაც (2% ნაკლებ შემთხვევაში).

• არასტერილური საშუალებების გამოყენებით
• საერთო საინექციო საშუალებების გამოყენებით
• სისხლის გადასხმით
• ორსულობის დროს დედისგან ნაყოფის დაინფიცირებით (იშვიათად, 0,7%-ზე იშვიათ შემთხვევებში)
• საერთო პირადი ჰიგიენის ნივთების მოხმარების დროს (სამართებელი, კბილის ჯაგრისი, მაკრატელი და ა.შ.)

C ჰეპატიტი არ გადადის შეხებით, ჰაერწვეთოვანი გზით, კოცნით, ახლო კონტაქტით.

C ჰეპატიტის ვირუსი არ გადაეცემა:

• ძუძუთი კვებით
• კოცნით
• ხელის ჩამორთმევით
• ჩახუტებით
• ინფიცირებულთან საკვების ან სასმელის გაზიარებით.
• სკრინინგი და დიაგნოსტიკა

C ჰეპატიტის მწვავე ფორმა მიმდინარეობს უსიმპტომოდ, მისი ადრეულ ეტაპზე დიაგნოსტირება ძალიან იშვიათია. ქრონიკული ფორმაც ხშირად შეუმჩნეველია და ათეულობით წელი უსიმპტომოდ მიმდინარეობს. თუმცა, მოგვიანებით, სიმპტომები ჩნდება ღვიძლის სერიოზული დაზიანებისას. 
C ჰეპატიტის ვირუსის ანტისხეულების გამოვლენა სეროლოგიური სკრინინგით;
ანტისხეულების განმსაზღვრელ ტესტზე დადებითი პასუხის შემთხვევაში ქრონიკული ვირუსული ჰეპატიტის დასადასტურებლად უნდა ჩატარდეს რნმ ტესტირება, რადგან ინფიცირებულთა დაახლოებით 15-45%, ძლიერი იმუნიტეტის წყალობით, სპონტანურად თავისუფლდება ვირუსისაგან და არ საჭიროებენ მკურნალობას, თუმცა, ტესტი C ჰეპატიტის ვირუსის საწინააღმდეგო ანტისხეულებზე ყოელთვის ექნებათ დადებითი.
დიაგნოსტიკის შემდეგ საჭიროა შეფასდეს ღვიძლისდაზიანების ხარისხი (ფიბროზი, ციროზი) ბიოფსიის ან სხვა არაინვაზიური ტესტის მეთოდებით. გარდა ამისა, ასეთ პირებს უნდა ჩაუტარდეთ შტამის გენოტიპის დადგენის ტესტი.
C ჰეპატიტის ვირუსით ინფიცირების მაღალ რისკ-ჯგუფს მიეკუთვნებიან:

• ინფექციური ნარკოტიკული საშუალების მომხმარებლები;
• ინტრანაზალური სამკურნალო საშუალებების მომხმარებლები;
• ადამიანები, რომელთაც გადაესხათ სისხლი ან სისხლის პროდუქტები, ან ჩაუტარდათ სამედიცინო მომსახურება იმ დაწესებულებებში, სადაც ინფექციის კონტროლის პრაქტიკა არასათანადოდაა დანერგილი;
• ბავშვებს, რომლებიც დაიბადნენ C ჰეპატიტის ვირუსით ინფიცირებული დედებისაგან;
• პირებს რომელთაც ჰყავთ მრავლობითი სქესობრივი პარტნიორები;
• ვირუსული C ჰეპატიტით ინფიცირებულთა სქესობრივი პარტნიორი
• აივ/შიდსით ინფიცირებულები;
• ყოფილი ან ამჟამინდელი პატიმრები;
  ადამიანები, რომელთაც აქვთ ტატუ ან პირსინგი;
• მკურნალობა

ქრონიკული ინფექციის ნიშნები და სიმპტომები წლების შემდეგ ვლინდება და ვირუსის მიერ ღვიძლის დაზიანების შედეგია. ეს სიმპტომები შეიძლება მწვავე ინფექციის სიმპტომებსაც მოიცავდეს. ეს სიმპტომებია:

• სისხლდენის ადვილად განვითარება
• სისხლჩაქცევების ადვილად განვითარება
• კანის ქავილი
• სითხის დაგროვება მუცელში (ასციტი)
• ფეხების შეშუპება
• წონაში დაკლება
• დაბნეულობა, მიძინებულობა და გაუგებარი მეტყველება (ჰეპატური ენცეფალოპათია)
• ობობას ქსელისმაგვარი სისხლძარღვები კანზე (ობობას ანგიომები)

ბოლო წლებში შემუშავებული იქნა პირდაპირი მოქმედების ახალი ანტივირუსული მედიკამენტები, რომლებიც გაცილებით ეფექტურია, უსაფრთხო და უმნიშვნელო გვერდითი მოვლენებით მათ პაციენტი უფრო ადვილად იტანს. ამ პრეპარატის დახმარებით შესაძლებელი გახდა ბევრად მეტი დაავადებულის განკურნება. მიუხედავად იმისა, რომ მათი წარმოების ღირებულება დაბალია, მაღალი და საშუალო განვითარების ქვეყნებისათვის მედიკამენტების ფასები ჯერ კიდევ მაღალია. ამ პრეპარატების გენერიული ვარიანტების დანერგვის შემდეგ ზოგიერთ ქვეყანაში ( ძირითადად დაბალი შემოსავლების ქვეყნებში) ღირებულების ფასი ბევრად შემცირდა.

მსოფლიოში ქრონიკული C ჰეპატიტით დაავადებულია 130-150 მილიონი ადამიანი.

C ჰეპატიტის  ელიმინაციის სახელმწიფო პროგრამა  2015 წლის 21 აპრილს ამოქმედდა. პროექტი ხორციელდება საქართველოს ოკუპირებული ტერიტორიებიდან დევნილთა, შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის სამინისტროს მიერ, ამერიკის შეერთებული შტატების დაავადებათა კონტროლის ცენტრისა და მედიკამენტის მწარმოებელი კომანია „გილეად”-ის მხარდაჭერით.

ჯანმრთელობის მსოფლიო ორგანიზაციის რეაგირება:
ჯანმრთელობის მსოფლიო ორგანიზაცია აგრძელებს ინტენსიურ მუშაობას ვირუსული ჰეპატიტების პრევენციის და კონტროლის მიზნით შემდეგი მიმართულებებით: 
● ცნობიერების ამაღლება, რესურსების მობილიზების და პარტნიორობის უზრუნველყოფა.
● მტკიცებულებებზე დაფუძნებული მონაცემები და პოლიტიკა.
● გადაცემის გზების პრევენცია.
● სკრინინგი, ზრუნვა, მკურნალობა.

ჯანმრთელობის მსოფლიო ორგანიზაციის ორგანიზებით ყოველწლიურად 28 ივლისს აღინიშნება ჰეპატიტების მსოფლიო დღე ცნობიერების ამაღლების და მაქსიმალური ინფორმირებულობის ხელშეწყობის მიზნით.

B ჰეპატიტი | ის, რაც უნდა ვიცოდეთ

#datashvil