სამხრეთ ამერიკა მრავალფეროვანი კონტინენტია, სადაც ჯანდაცვის სისტემები ქვეყნების ეკონომიკურ და სოციალურ სტრუქტურებთან ერთად მნიშვნელოვნად განსხვავდება. ზოგიერთ ქვეყანაში განვითარებულია საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ძლიერი სისტემა, ხოლო სხვაგან ჯანდაცვა ძირითადად კერძო სექტორზეა დამოკიდებული.
ჯანდაცვის სისტემების მოდელები
სამხრეთ ამერიკის ქვეყნებში სამი ძირითადი მოდელი გვხვდება:
1. უნივერსალური ჯანდაცვის სისტემა – ეს მოდელი უზრუნველყოფს ყველა მოქალაქისთვის უფასო ან დაბალფასიან სამედიცინო მომსახურებას. ასეთ სისტემას იყენებენ არგენტინა, ბრაზილია და ჩილე.
2. შერეული მოდელი – სახელმწიფო და კერძო სექტორი ერთად მართავენ ჯანდაცვას. ამ მოდელს იყენებენ კოლუმბია, პერუ, ეკვადორი და ბოლივია.
3. კერძო ჯანდაცვის დომინირება – სახელმწიფო ჯანდაცვის სერვისები შეზღუდულია, ხოლო მოსახლეობის დიდი ნაწილი კერძო სამედიცინო მომსახურებას იყენებს. ასეთი სისტემა აქვთ ვენესუელასა და პარაგვაის.
წარმატებული მაგალითები
• ბრაზილია – ერთ-ერთი ყველაზე წარმატებული მაგალითია SUS (Sistema Único de Saúde), რომელიც მოქალაქეებს უფასო სამედიცინო მომსახურებას სთავაზობს. მიუხედავად ამისა, სისტემას აქვს დაფინანსების პრობლემები და დიდ ქალაქებში გადატვირთულობა.
• ჩილე – ქვეყანაში მოქმედებს შერეული სისტემა: FONASA (სახელმწიფო დაზღვევა) და ISAPRE (კერძო დაზღვევა). მოსახლეობის 80% სახელმწიფო დაზღვევით სარგებლობს.
• კოლუმბია – ჯანდაცვის სისტემის რეფორმის შედეგად ყველა მოქალაქე ვალდებულია ჰქონდეს სამედიცინო დაზღვევა. სახელმწიფო და კერძო დაზღვევები თითქმის თანაბრადაა გადანაწილებული.
მთავარი გამოწვევები
1. დაფინანსების პრობლემები – ბევრ ქვეყანაში სახელმწიფო ჯანდაცვა ვერ უზრუნველყოფს მაღალხარისხიან მომსახურებას რესურსების ნაკლებობის გამო.
2. გეოგრაფიული ბარიერები – ამაზონის ტროპიკულ ტყეებში და მთიან რეგიონებში ჯანდაცვის ხელმისაწვდომობა შეზღუდულია.
3. სოციალური უთანასწორობა – ქალაქებში ჯანდაცვის მომსახურება უფრო ხარისხიანია, ვიდრე სოფლად.
4. კორუფცია და არაეფექტიანი მმართველობა – ზოგიერთ ქვეყანაში ბიუჯეტის არასწორი მართვა ჯანდაცვის სისტემის გაუარესებას იწვევს.
დასკვნა
სამხრეთ ამერიკაში ჯანდაცვის სისტემა ქვეყნის ეკონომიკური მდგომარეობისა და პოლიტიკის მიხედვით განსხვავდება. მიუხედავად იმისა, რომ ზოგიერთ ქვეყანაში (მაგალითად, ბრაზილიასა და ჩილეში) უნივერსალური ჯანდაცვის სისტემები წარმატებულია, რეგიონში კვლავ მრავალი გამოწვევა რჩება. ინვესტიციები, ინოვაციები და სოციალური თანასწორობის გაძლიერება ამ კონტინენტის ჯანდაცვის სისტემის გაუმჯობესების მთავარი ფაქტორებია.
მასალის გამოყენების პირობები
