სამშაბათი, თებერვალი 11, 2025
- Advertisement -spot_imgspot_imgspot_img
მთავარიისრაელიუჩვეულო და სასტიკი ექსპერიმენტი საკუთარ შვილზე - რა დაადგინა მეცნიერმა, რომელიც შიმპანზესა...

უჩვეულო და სასტიკი ექსპერიმენტი საკუთარ შვილზე – რა დაადგინა მეცნიერმა, რომელიც შიმპანზესა და ბავშვს ერთად ზრდიდა

კელოგების ოჯახმა სასტიკი და უჩვეულო ექსპერიმენტი ჩაატარა, რისთვისაც საკუთარი შვილი, დონალდი გამოიყენა: ჩვილობის ასაკიდან დონალდის და შიმპანზის ნაშიერის ერთად აღზრდა დაიწყეს, რათა გაეგოთ, რამდენად “გაადამიანურდებოდა” მაიმუნი, თუ თავიდანვე ისე აღზრდიდნენ, როგორც ადამიანს. მაგრამ ექსპერიმენტის მსვლელობის დროს, “რაღაც ისე არ წავიდა”- შიმპანზემ “გაადამიანურება” არ დაიწყო, სამაგიეროდ დონალდმა დაიწყო მაიმუნის მანერების გადაღება.

ექსპერიმენტის იდეა

უინტროპ კელოგი (1898-1972წწ.) ამერიკელი ფსიქოლოგი იყო, რომელიც მაღალინტელექტუალური ცხოველების, მათ შორის პრიმატების ქცევებს შეისწავლიდა. განსაკუთრებით შიმპანზეები აინტერესებდა და როცა მას და მის მეუღლეს, ლუელას ვაჟიშვილი გაუჩნდათ, კელოგმა იდეა გამოთქვა, თავისი ვაჟი და შიმპანზის ნაშიერი ერთად აღეზარდათ.

მას ამ ექსპერიმენტის იდეა გაუჩნდა ბავშვები-მაუგლის შესახებ მასალების გაცნობის შემდეგ. მისი აზრით, ბავშვების ინტელექტი ადაპტირდა გარეული ცხოველების ინტელექტთან, ამიტომ, თუ გარეულ ცხოველს ადამიანის ოჯახის გარემოში მოვათავსებთ და მოვექცევით არა როგორც ცხოველს, არამედ როგორც ადამიანს, მაშინ ცხოველი ადაპტირდება ადამიანურ გარემოსთან, ანუ “გაადამიანურდება”.

კელოგს, რა თქმა უნდა არ სჯეროდა, რომ მაიმუნი ადამიანი გახდებოდა. მან ახსნა, რომ მისი მიზანი იყო დაენახა, შეიძენდა თუ არა მაიმუნი, რომელიც ადამიანურ გარემოში გაიზარდა, ადამიანის ქცევებს, თუ ცხოველური ინსტიქტები გადასწონიდა.

ახლა ასეთი მოსაზრებები უცნაურად ჟღერს, მაგრამ 1930 წელს, ხალხმა ჯერ კიდევ ძალიან ცოტა იცოდა პრიმატების ინტელექტის დონის შესახებ. უმაღლესი პრიმატები კი, შიმპანზეები, გორილები და ორანგუტანები, საეჭვოდ ჭკვიანებად გამოიყურებოდნენ, თითქოს მათ ყველაფერი ესმით, როგორც ადამიანებს, მაგრამ ვერ ლაპარაკობენ.

კელოგმა იცოდა, რომ მისი ზოგიერთი კოლეგა მუშაობდა შიმპანზეებთან, მაგრამ მაიმუნის და ადამიანის ერთად აღზრდის ექსპერიმენტი არავის და არასოდეს ჩაუტარებია.

ექსპერიმენტის დაწყება

1931 წლის მაისში, კელოგმა შიმპანზის მდედრობითი სქესის ნაშიერი, სახელად გუა და თავისი 10 თვის შვილის, დონალდის ერთად აღზრდა დაიწყო, ისე როგორც და-ძმის.

კელოგები მათ ელაპარაკებოდნენ, ისე როგორც ჩვეულებრივ ბავშვებს. მათ ეძინათ ერთნაირ საწოლებში და ჰქონდათ მსგავსი სათამაშოები. მათ კვებავდნენ, აცმევდნენ და სჯიდნენ ანალოგიური მეთოდებით, აგრეთვე უტარებდნენ ანალოგიურ გაკვეთილებს. რეგულარულად უტარებდნენ ტესტებს, რომლებიც აჩვენებდა გუასა და დონალდის გონებრივ განვითარებას და ქცევების განვითარებას.

ზოგიერთი ტესტი საკმაოდ საეჭვო იყო. მაგალითად, შიმპანზეს და ბავშვს საბავშვო სავარძელში ატრიალებდნენ და შემდგომ მათ რეაქციას აკვირდებოდნენ, გამოსცემდნენ ძალიან მაღალ ხმებს ან ურტყამდნენ კოვზებს შუბლში.

სწავლება და ტესტირება ძალიან ინტენსიურად მიმდინარეობდა, ყოველდღე 12 საათის განმავლობაში. გუამ ფიზიკურად გაუსწრო დონალდს, ის აგრეთვე უფრო სწრაფად ითვისებდა ზოგიერთი ქცევის ნორმებს. მაიმუნის რეაქციები და ქცევები ძალიან ჰგავდა პატარა ბავშვის რეაქციებს და ქცევებს. კელოგები თავდაპირველად აღტაცებული იყვნენ ამ შედეგებით.

ექსპერიმენტის დროს გაჩენილი პრობლემები

მაგრამ რამდენიმე თვის შემდეგ, როცა მეტყველების სწავლის დრო დადგა, შიმპანზეს, არც უცდია მეტყველება და საუბრისადმი არავითარ ინტერესს არ იჩენდა, რაც არც იყო გასაკვირი. მაშინ, როცა დონალდმა დაიწყო სიტყვების წარმოთქმა და მალე გადაასწრო მაიმუნს ინტელექტუალურ და სოციალურ განვითარებაში. გუა მას არა თუ ვერ ეწეოდა, მისი განვითარება ზოგადად შენელდა კიდეც.

მაგრამ ნაცვლად იმისა, რომ ადამიანს მეტყველება კიდევ უფრო განევითარებინა, მოულოდნელად დონალდმა აქტიურად დაიწყო გუას ცხოველური ხმების კოპირება. აშკარა გახდა, რომ ექსპერიმენტმა “სადღაც არასწორად გადაუხვია”. ამის შემდეგ კელოგებმა ექსპერიმენტის შეწყვეტის და გუას პრიმატების შესწავლის ცენტრში დაბრუნების გადაწყვეტილება მიიღეს. (ცნობისთვის: ერთი წლის შემდეგ პატარა გუა პნევმონიით გარდაიცვალა.)

1933 წელს, უინტროპ კელოგმა, ამაყმა თავისი ექსპერიმენით, გამოსცა წიგნი “მაიმუნი და ადამიანი. ადრეულ ასაკში ქცევის ნორმებზე გარემოს ზემოქმედების კვლევა.

#drpkhakadze #sheniambebi #sheniganatleba

მასალის გამოყენების პირობები
მსგავსი პოსტები
10 რამ რაც იორდანიაში ვიზიტამდე უნდა იცოდეთ

10 რამ რაც იორდანიაში ვიზიტამდე უნდა იცოდეთ

7 February, 2025
ინსულტი ახალგაზრდებში – ფაქტები, რისკები და გადამწყვეტი სიმპტომები!

ინსულტი ახალგაზრდებში – ფაქტები, რისკები და გადამწყვეტი სიმპტომები!

თებერვალი 10, 2025
თბილისის სასულიერო სემინარიის მგალობელთა გუნდი საპატრიარქოს კლინიკისთვის მნიშვნელოვანი დღის თანამონაწილე გახდა

თბილისის სასულიერო სემინარიის მგალობელთა გუნდი საპატრიარქოს კლინიკისთვის მნიშვნელოვანი დღის თანამონაწილე გახდა

10 თებერვალი 2025
სხვადასხვა ტიპის ჭერი – რომელი უნდა ავარჩიოთ სახლისთვის

სხვადასხვა ტიპის ჭერი – რომელი უნდა ავარჩიოთ სახლისთვის

თებერვალი 10, 2025
ლიმონის გაყინვა – ბუნებრივი „ჯანმრთელობის ბომბი“ თქვენს სამზარეულოში!

ლიმონის გაყინვა – ბუნებრივი „ჯანმრთელობის ბომბი“ თქვენს სამზარეულოში!

თებერვალი 10, 2025
რეპროდუქტოლოგი სწორი კვების ფორმულას გვიზიარებს

რეპროდუქტოლოგი სწორი კვების ფორმულას გვიზიარებს

23 იანვარი 2025
გურგენიანის ჩანჩქერი 40 მეტრი სიმაღლისაა და ნამდვილად ულამაზეს სანახაობას გვთავაზობს

გურგენიანის ჩანჩქერი 40 მეტრი სიმაღლისაა და ნამდვილად ულამაზეს სანახაობას გვთავაზობს

თებერვალი 10, 2025
21 მარტის ასტროლოგიური პროგნოზი

21 მარტის ასტროლოგიური პროგნოზი

მარტი 21, 2024
სასარგებლოა თუ არა რძემჟავები დილით, საუზმეზე?

სასარგებლოა თუ არა რძემჟავები დილით, საუზმეზე?

თებერვალი 10, 2025
ბრიჯით ჯონსის დღიური -მალე ახალ ფილმს ვიხილავთ

ბრიჯით ჯონსის დღიური -მალე ახალ ფილმს ვიხილავთ

თებერვალი 10, 2025
თბილისში ერთ-ერთ რესტორანში სროლა იყო

თბილისში ერთ-ერთ რესტორანში სროლა იყო

თებერვალი 10, 2025
ავსტრალიელმა მეცნიერებმა კენგურუს ემბრიონი ხელოვნურად შექმნეს

ავსტრალიელმა მეცნიერებმა კენგურუს ემბრიონი ხელოვნურად შექმნეს

თებერვალი 10, 2025
მედიაჰოლდინგი “შენი”, გიორგი ფხაკაძის ხელმძღვანელობით, 30M+ ნახვით, საქართველოში ლიდერი, დამოუკიდებელი მედიაა

მედიაჰოლდინგი “შენი”, გიორგი ფხაკაძის ხელმძღვანელობით, 30M+ ნახვით, საქართველოში ლიდერი, დამოუკიდებელი მედიაა

თებერვალი 4, 2025

LEAVE A REPLY

Please enter your comment!
Please enter your name here

- Advertisement -spot_img

ხშირად ნახვადი